Nea Moni

Lokalizacja

Nea Moni, pooony jest w cenmtralnej czi Chios, 15 km od miejscowoci Chora. Klasztory wybudowany zosta w pięknej zielonej dolinie, otoczonej sosnami i innymi drzewami. Jest on jednym z najważniejszych bizantyjskich zabytków w Grecji i jest on uznawany na arenie międzynarodowej. Arcgitektura głównej świątyni jest dobrze znana wyspie. Ośmioboczny typ bazyliki można podziwiać jedynie na Chios oraz na Cyprze. Klasztor wybudowany zotał w XI wieku (pomiędzy 1042 a 1056r.) ku czci Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Jak głosi legenda, trzem mnichom ukazała się ikona Matki Bokiej na gałęzi drzewa mirt, dlatego też właśnie tam powstał oryginalny Klasztor Nea Moni. Był on darowizną cesarza Konstantyna IX Monomacha i jego żony Zoe. Według tradycji monastycznej, cesarz założył klasztor by spłacić dług u trzech mnichów. Uważał on, że pomoże mu to wrócić na wyspę z której niegdyś został wygnany oraz, że tym sposobem odzyska utracony tron.
Przez lata, Klasztor Nea Moni stał się jednym z najbogadszych i najbardziej znanych klasztorów na całym Morzu Egejskim, jest on również najważniejszym osrodkiem religijnym na Chios, (według lokalnych legend, jedna z ikon przedstawiających Wniebowzięcia NMP została namalowana przez Św. Łukasza). Jednak okupacja turecja doprowadziłą do jego upadku finanoswego.

Budynki klasztoru stoją na około 17.000m2. Główny kościół Catholicon znajduje się w centralnym punkcie klasztoru. Składa się z głównego kościoła, esonrthex i exonarthex który jest bogato zdobiony marmurowymi umocnieniami oraz licznymi mozaikami. Wieża obronna zajmuje zachodnią część okręgu, refektarz (Trapeza) leży na południowy zachód od Catholicon. Znajdują się tam pół-podziemnne cysterny pochodzące jeszcze z XI wieku oraz ruiny komórek mnichów. Klasztor jest ograniczony przez kamienny mur. Wewnątrzn otaczających klasztor murów znajdują się dwie małe świątynie. Świątynia Krzyża i Świątynia Aghios Panteleimonas.

Klasztor  zamieszkiwała kiedyś społeczność szesciuset mnichów. W 1822r światynia została splądrowana, a większość jej mieszkanców ścięto. Do dzisiaj za główna bramą znajduje się kaplica z kostnicą, w której spoczywają szczątki zabitych przez barbarzyńskich napastników.

W 1857r. klasztor poddany został przebudowie i całkowicie zmieniony, calość prac nadzorował Gregorios Photeinos.

W 1881r miało miejsce trzesienie ziemi, podczas którego spadła kopuła kościoła, zniszczeniu uległy także dzwonnica i mozaiki. Dzwonnica została odrestaurowana w 1900r, a mozaiki w 1960r.

Obecnie Nea Moni jest klasztorem dla kobiet - zamieszkują go jedynie dwie starsze zakonnice i kilku pracowników świeckich. W północno zachodniej części budynku klasztornego umieszczone są cele, a pozostała część zajmuje muzeum, którego stałą ekspozycję stanowi pozostalość dawnej skarbnicy klasztornej.
Nea Moni jest zaliczana do katalogu Miedzynarodowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.