Εμπορειός

Location

Βρίσκεται 5χλμ από τον κεντρικό δρόμο των Νοτιόχωρων συναντά το λιμάνι του Εμπορειού που στην αρχαιότητα ήταν κέντρο άνθισης του εμπορίου από το οποίο και πήρε το όνομά του.  Εδώ ήταν ο οικισμός Λευκώνιο, του οποίου τα υπολείμματα βρέθηκαν σε έρευνες που έγιναν πρόσφατα πρόσφατες και χρονολογούνται από το 3000 π.Χ.. Αυτή την στιγμή εκθέτονται στο Αρχαιολογικό μουσείο της πόλης.

Στο γραφικό και ιστορικό αυτό λιμανάκι υπάρχουν εστιατόρια και ταβέρνες όπως επίσης προσφέρονται ενοικιαζόμενα δωμάτια για ήσυχες διακοπές. Δίπλα στον Εμπορειό βρίσκονται τα "Μαύρα Βόλια" ή "Μαύρα Λιλάδια" τα οποία -για αρκετούς ανθρώπους- είναι η ωραιότερη παραλία της Χίου με μαύρα βότσαλα (εξίσου και το όνομα Μαύρα Βόλια), που είναι το αποτέλεσμα της λάβας ενός κοντινού ηφαιστείου (Ψάρωνας). Aυτά τα βότσαλα συνδυασμένα με άσπρα, δίνουν τα χιακής τεχνοτροπίας μωσαϊκά δάπεδα (Bοτσαλωτά) σε πολλές αυλές σπιτιών και εκκλησιών (όπως στη Mητρόπολη της Xίου και στη Bιβλιοθήκη).

Τόσο η ιδιαιτερότητα των μαύρων βότσαλων και των κατακόρυφων βράχων οι οποίοι υψώνονται με επιβλητικότητα πάνω από την παραλία, όσο και τα καθαρά κρυστάλλινα νερά της παραλίας, κάνουν την περιοχή ένα τόπο πολύ ενδιαφέρον για καλοκαιρινές διακοπές.

Στην κορυφή του λόφου, αποκαλύφθηκε  μια τειχισμένη ακρόπολη, η οχύρωση της οποίας περικλείει ένα κτίριο, το οποίο εικάζεται ότι ήταν η κατοικία του τοπικού άρχοντα, και ένα ναό, αφιερωμένο στην προστάτιδα του οικισμού Αθηνά. Ο ναός της Αθηνάς, κτίστηκε στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. και ήταν μια απλή ορθογώνια κατασκευή χωρίς περιστύλιο, με επίπεδη στέγη, που στηριζόταν σε τέσσερις ακανόνιστα τοποθετημένους κίονες. Στο ΒΔ τμήμα του αρχαϊκού ναού, συμπεριλήφθηκε ο βωμός των γεωμετρικών χρόνων, που χρησιμοποιήθηκε ως τράπεζα προσφορών. Στη βόρεια πλευρά του παραπάνω οικήματος κτίστηκε την ίδια εποχή ένας μεγάλος ορθογώνιος βωμός, ο οποίος αντικαταστάθηκε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους από νεότερο, που κτίστηκε μπροστά στην είσοδό του.

Τη δυτική πλαγιά του λόφου έξω από τα τείχη της ακροπόλεως, καλύπτουν τα ερείπια κατοικιών και δρόμοι, ενώ αρκετά κοντά στο λιμάνι, στο πεδινό μέρος του οικισμού, ανακαλύφθηκε και δεύτερο ιερό, το " ιερό του λιμανιού", αλλά η θεότητα στην οποία ανήκει δεν έχει μέχρι στιγμής ταυτιστεί. Από το ναό αυτό, που ήταν σε λειτουργία από τον 6ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 1ο αιώνα μ.Χ., σώζονται σήμερα ελάχιστα τμήματα της θεμελίωσής του, καθώς και αρχιτεκτονικά μέλη, τα οποία επαναχρησιμοποιήθηκαν σε μεταγενέστερα οικοδομήματα.